Migrena z aurą (oczna) - przyczyny, objawy, leczenie

Migrena z jest jedną z najczęstszych dolegliwości, z jaką pacjenci zgłaszają się do poradni neurologicznych. W klasycznych przypadkach objawia się zwykle jednostronnym, napadowym bólem głowy, który uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności. Szczególną odmianą tej jednostki chorobowej jest tzw. migrena z aurą (zwana potocznie migreną oczną), której towarzyszą m.in. zaburzenia widzenia. Wiele osób po usłyszeniu diagnozy zastanawia się, co wywołuje migrenę z aurą wzrokową? Czy można zapobiegać atakom migreny w przyszłości?

Czym jest migrena? Co wywołuje migrenę z aurą?

Migrena należy do tzw. pierwotnych bólów głowy (pojawia się samoistnie, nie jest skutkiem innych chorób), ma charakter nawracający i znacznie częściej dotyka kobiet (obserwuje się ponad 2 razy więcej przypadku migreny u płci żeńskiej, niż u mężczyzn). Współczesna medycyna wyróżnia dwie główne postaci kliniczne migreny: migrena z aurą, dawniej nazywaną migreną klasyczną (15%) oraz bez aury (85%). Przyczyny migreny nie są do końca znane (choć zgodnie z teorią neurowaskularną może ona powiązana z nadmierną wrażliwością na bodźce komórek nerwowych kory mózgowej, szczególnie w obszarze potylicy) [1]. Istnieją czynniki, które mogą sprowokować atak migreny, takie jak:

• stres, 

• niektóre pokarmy (alkohol, czekolada, kofeina, nabiał), 

• zmiany hormonalne (np. związane z ciążą, krwawieniem miesiączkowym), 

• nagła zmiana pogody,

• wysiłek fizyczny,

• jasne lub fluorescencyjne światło, 

• niewystarczająca lub nadmierna ilość snu,

• niektóre zapach (np. perfumy).

Jakie są objawy migreny ocznej?

Migrena charakteryzuje się silnym, pulsującym bólem głowy występującym po jednej stronie, któremu towarzyszą inne symptomy pod postacią nudności i wymiotów. Pacjenci cierpiący na migrenę z aurą (oczną) zwykle skarżą się na silny ból za gałką oczną i dużą tkliwość. Atak silnego bólu poprzedza tzw. aura migrenowa, która trwa od kilku do kilkunastu minut (w większości przypadków ustępuje po około godzinie). Aura to zwiastun nadchodzącego ataku migreny. Jak rozpoznać aurę migrenową? Pacjent widzi mroczki, drgania obrazu i odczuwa światłowstręt. W niektórych przypadkach obraz jest zamazany lub zdeformowany. Może dojść do czasowego zaniewidzenia lub zaburzenia mowy. Zaburzeniom widzenia może towarzyszyć również mrowienie i drętwienie twarzy, ręki, a także objawy ruchowe. Na szczęście objawy aury są całkowicie odwracalne, a powikłania w migrenie się bardzo rzadkim zjawiskiem. 

Warto wspomnieć, że bóle migrenowe rozwijają się dosyć szybko, apogeum dolegliwości następuje zwykle w ciągu dwóch pierwszych godzin. Ból utrzymuje się przez 4–72 godziny (jeśli podejmie się odpowiednie leczenie, dyskomfort związany z bólem trwa znacznie krócej). [1]. Niestety w związku z tymi symptomami, część pacjentów z powodu migreny z aurą może gorzej funkcjonować w życiu zawodowym i społecznym (ataki migreny przyczyniają się do zaburzeń nastroju, lęków i depresji). Jak wygląda rozpoznanie i leczenie tego schorzenia?

Migrena z aurą - metody leczenia migreny ocznej

Jak diagnozuje się migrenę (oczną)? Przede wszystkim na podstawie szczegółowego wywiadu zebranego od pacjenta oraz badań okulistycznych, dzięki którym można wykluczyć inne przyczyny dolegliwości bólowych oka i głowy. W razie konieczności można wykonać też badania laboratoryjne i obrazowe (np. w przypadku pierwszego ataku migreny u pacjenta po 50.r.ż).

Leczenie migreny z aurą działa dwutorowo (doraźnie i profilaktycznie) - w pierwszej kolejności należy przerwać ból oraz zapobiec jego nawrotom. Jeśli chodzi o farmakoterapię - leki dobiera się indywidualnie do każdego przypadku. Mogą to być NLP, sumatryptan, eletryptan, paracetamol, pochodne ergotaminy.  Istotne jest jak najszybsze przyjęcie leku, najlepiej w ciągu kilkunastu minut od pojawienia się bólu. Natomiast środki przeciwbólowe profilaktycznie przepisuje się tym pacjentom, którzy zmagają się z częstymi i silnymi atakami migreny (np. ß-blokery, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne). Pozwalają one zmniejszyć lub wyeliminować dolegliwości bólowe, zanim osiągną maksymalną intensywność [2].

Jeśli chodzi o metody niefarmakologiczne, stosuje się biofeedback, akupresurę, a także terapię kognitywno-behawioralną. Jak zachować się w razie wystąpienia objawów migreny z aurą wzrokową poza przyjęciem leków zgodnie z zaleceniami lekarza? Ze względu na nadwrażliwość na światło i hałas, należy przebywać w zacienionym i cichym pomieszczeniu w pozycji leżącej. Wskazane są również chłodne okłady i lekki masaż głowy. Należy zadbać o odpoczynek. Warto rozważyć też skorzystanie z technik relaksacyjnych.

Migrena z aurą wzrokową - jak zapobiegać napadom migreny?

Jakie działania podjąć, aby zminimalizować ryzyko nawrotu migreny z aurą w przyszłości? Z pewnością należy starać się unikać stresogennych sytuacji oraz silnych zapachów, zapewnić organizmowi właściwą ilość snu. Należy zrezygnować z palenia tytoniu oraz ograniczyć spożycie niektórych produktów spożywczych zawierających kofeinę i tyraminę (są to np. sery, rodzynki, orzechy). W ramach profilaktyki, warto stosować techniki relaksacyjne lub psychoterapeutyczne. [1]

Silny, napadowy ból głowy i zaburzenia widzenia, zwykle o charakterze migających plam, linii, to charakterystyczne objawy migreny z aurą wzrokową. To przewlekła choroba, może mieć charakter dziedziczny i występować w następnych pokoleniach. Co ciekawe około ¾ osób chorujących na migrenę ma krewnych pierwszego stopnia, którzy również cierpią z powodu migrenowych bólów głowy. Niestety nie można całkowicie pozbyć się migreny, ale stosując się do powyższych porad istnieje szansa, aby znacznie ograniczyć częstość występowania napadów w ciągu życia. Osoby cierpiące na migrenę z aurą powinny skonsultować się z lekarzem - aby wykluczyć poważne choroby okulistyczne [3].